Trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt (1965 – 1972), khu vực Vĩnh Linh là mục tiêu ném bom ác liệt của không quân Mỹ nhằm cắt đứt con đường tiếp tế của miền Bắc cho miền Nam.
Trước tình thế đó, người dân địa phương đã cùng lực lượng quân sự quyết tâm xây dựng một hệ thống hầm trú ẩn dài và kiên cố – Địa đạo Vịnh Mốc – như một “ngôi làng ngầm” giữa lòng đất để duy trì sự sống và phục vụ kháng chiến.
Công trình này được khởi công vào năm 1965 và hoàn thành cơ bản trong vòng gần hai năm. Đây là một trong những địa đạo sâu và kiên cố nhất ở Việt Nam, giúp hơn 300 người dân sinh sống, học tập và làm việc ngay bên dưới bom đạn. Trong lòng địa đạo, 17 em bé đã chào đời – minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của con người giữa chiến tranh.
Địa đạo Vịnh Mốc không chỉ là nơi trú ẩn mà còn là biểu tượng cho lòng yêu nước, ý chí bất khuất và tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam. Công trình này ngày nay trở thành di tích lịch sử cấp quốc gia, được bảo tồn và mở cửa phục vụ khách tham quan trong và ngoài nước.
>>> Khám phá thêm: Di tích lịch sử Lam Kinh – Di sản quý báu của xứ Thanh
Địa đạo Vịnh Mốc có tổng chiều dài hơn 2.000 mét, gồm 3 tầng chính với độ sâu lần lượt khoảng 12, 15 và 23 mét. Từng tầng hầm có chức năng khác nhau, từ nơi sinh hoạt, hội họp, trạm xá, nhà bếp đến các kho chứa lương thực và vũ khí. Nhờ kết cấu khoa học và thông minh, địa đạo có 13 cửa ngầm thông ra biển và lên đồi, vừa giúp thông gió vừa đảm bảo lối thoát hiểm linh hoạt.
Các lối đi trong địa đạo được đào thủ công hoàn toàn bằng cuốc và xẻng, rộng khoảng 1m, cao hơn 1,6m – đủ để một người lớn di chuyển thoải mái. Tường đất trong hầm được giữ nguyên thô sơ nhưng rất chắc chắn do thuộc vùng đất đỏ bazan, tạo nên không gian vừa gần gũi vừa độc đáo.
Điều ấn tượng là dù trải qua hàng chục năm và nhiều biến động, địa đạo vẫn giữ được kết cấu vững chắc. Khi bước vào bên trong, du khách sẽ cảm nhận rõ hơi thở của lịch sử, không khí mát lạnh và không gian chật hẹp, thấm đẫm sự kiên cường và bền bỉ của những con người từng sống và chiến đấu nơi đây.
Du khách đến đây thường bị cuốn hút bởi những hình ảnh sống động về cuộc sống sinh hoạt dưới lòng đất thời chiến. Từng căn phòng nhỏ, từng lối đi, từng hố thông khí đều tái hiện rõ nét cuộc sống thời chiến, giúp người xem cảm nhận chân thực về một thời oanh liệt.
>>> Khám phá thêm: Chùa Bà Đanh – Chốn tâm linh thanh tịnh bậc nhất Bắc Bộ
Địa đạo Vịnh Mốc không chỉ là minh chứng cho tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam mà còn là biểu tượng sống động về trí tuệ và lòng dũng cảm. Một lần đặt chân tới đây, bạn sẽ hiểu thêm về giá trị lịch sử thiêng liêng và cảm nhận sâu sắc về sự hy sinh thầm lặng.
Tuệ Lâm là một tác giả đam mê khám phá và ghi chép lại giá trị văn hóa từ các di tích lịch sử trải dài khắp Việt Nam. Với lối viết sâu sắc và giàu cảm xúc, anh mang đến cho độc giả góc nhìn mới mẻ về quá khứ dân tộc.